Page 27 - PAYDAŞ 1. SAYI
P. 27
MART 2021 P A YD A Ş
var. Bütün alanlardaki kişiler- Dil konuşma sorunları ge- çocuğun alıcı dilinde (kendine
le çalışmaktan keyif alıyorum netik midir? söyleneni anlamaması), ifade
diyebilirim yeter ki hastamın/ Dil ve konuşma bozukluk- edici dilinde (isteklerini ve dü-
danışanımın gayretini ve gelişi- larında genetiğin etkisi oldu- şüncelerini ifade edememesi),
mini göreyim. Emin olun bazen ğunu söyleyen çokça uzman kendini ifade edebiliyorsa bile
40 dakikalık terapi için belki 2-3 var. Burada dil ve konuşma akranlarına göre daha basit
saat hazırlanıyorum. Karşımda bozukluğunun etiyolojisi önem cümleler kullanması, kavram ve
gayretli birini gördüğüm zaman arz ediyor. Yani kafa travması sözcük dağarcığının yetersiz
müthiş keyif alıyorum. Ve nasıl (beynin hasar alması) veya olması, bazı seslerin üretimin-
felç /inme sonrası oluşan dil ve de sorunlar olması gibi sorunlar
konuşma bozukluklarını ge- okul öncesi dönemde sıklıkla
netikle ilişkilendiremeyiz. Ama karşımıza çıkmaktadır. Şunu
özellikle gelişim döneminde da ifade etmekte yarar var:
ortaya çıkan dil ve konuşma Özellikle dil becerileri bilişsel
problemlerin üzerinde gene- becerilerle yakın şekilde işbirli-
tiğin etkisi olabilir diyebiliriz ği içinde çalışan içi içe geçmiş
ama mekanizmasını tam olarak diyebileceğimiz becerilerdir.
açıklamadan kesin böyledir Birinde yaşanacak sorun diğe-
diyemeyiz. En basit şekilde rini de etkileyebilir.
düşünürsek insanoğlunun hüc- Okul öncesi dönemde öğ-
resel düzeyde gelişimi bildiğiniz retmenler dil konuşma güç-
gibi DNA’lar tarafından kontrol lüğü olan öğrenciyi nasıl fark
ediliyor. Vücudun herhangi edebilir?
bir yerinde sorun varsa bunu Burada şu ayrımı hatırlat-
DNA’larla ilişkilendirmek müm- mak isterim dil becerilerinde
kün olabilir. Çevresel etkilerin sorunlarla konuşma becerile-
göz ardı edilmemesi şartıyla rinde sorunlar farklı sorunlardır.
genetiğin etkisinden Genetiğin Konuşma becerileri yani üretim
etkisi konusunda şu yanılgının yani sesletim becerileri genel
altını çizmek istiyorum. “Babası anlamda kolay fark edilir. An-
da geç konuşmuştu!” “Teyze- cak dil becerilerinde yaşanan
sinde de böyle olmuştu!” vs. sorunlar fark edilmeyebiliyor.
gibi sebeplerle müdahale için
beklenmesi özellikle çocukların Eğer çocuk bazı sesleri
yararına olmayabiliyor. doğru söyleyemediği için ko-
nuşma anlaşılırlığı azalmışsa
Okul öncesi dönemde en bu hemen fark edilir. Sesletim
daha faydalı olurum diye dü- çok karşılaşılan dil konuşma becerilerinin en önemli ve dil
şünmek, araştırma yapmak çok güçlüğü nedir? becerileriyle de yakından ilişkili
eğlenceli hale geliyor. Sonra- Okul öncesi dönemde kar- olan ses bilgisel farkındalık
sında terapilerimizi kahkahalar- şılaştığımız en önemli dil ve becerilerinde yaşanan sorun-
la sürdürüp, gülerek sonlandırı- konuşma güçlüğü, sesletim ları fark etmek çok önemli.
yoruz. sorunları ve dil becerilerin- Ses bilgisel farkındalığı şöyle
de gecikme diyebilirim. Biraz özetleyebilirim. Çocuğun ko-
daha ayrıntı vermek gerekirse nuşmanın sözcüklerden oluştu-
26
