Page 28 - PAYDAŞ 1. SAYI
P. 28
P A YD A Ş EĞİTİM VE KÜLTÜR DERGİSİ
ğunu, sözcüklerin hecelerden, gözlenebilir. Burada önemli nin uygun hizmeti alması için
hecelerin seslerden oluştuğunu olan konu gelişim döneminde süreci başlatmak konusunda
algılaması ve bunu fark etmesi (0-6 yaş diyebiliriz) ortaya çı- öğretmenlerimizin dikkatinin
diyebiliriz. Cümledeki uyakları kıyorsa yeterli diyebileceğimiz ve desteğinin önemli olduğunu
fark etme ses bilgisel gelişimin bir zekaya (IQ’nun dil beceri- düşünüyorum. Sorun fark edilip
ilk basamaklarından biridir. lerini etkileyecek düzeyde geri gerekli süreç başladıktan sonra
Bu beceriler yaşanabilecek dil olmaması koşuluyla) sahip terapistin yönlendirmesiyle uy-
bozukluklarının habercisi ola- olan çocuklarda görülmesi ve gun çalışmalar yaparak çocuk
bilir. Böyle problemi olan ço- özellikle anlama ve ifade etme desteklenebilir. Her çocuk aynı
cukları fark etmeleri çok faydalı gibi dil becerilerinde sorunlar sorunları aynı şekilde yaşa-
olacaktır. Ayrıca yönergeleri gözlenmesidir. Bunlar varsa mayabilir, uygulanacak terapi
anlamakta zorlanan, kelime çocuk DKT’ye yönlendirilmeli- yöntemleri de tabi ki farklı
hazinesi yaşıtlarına göre kısıtlı dir. Çocuk eğer ki okul öncesi olacaktır, dolayısıyla
olan çocukların fark edilmesi kurumuna devam etmiyorsa her çocuğa aynı
de çok önemli. Örneğin ço- kesinlikle kreş anaokulu gibi müdahale
cuğun kendini ifade etmekte kurumlara biran evvel başlatıl- yapılmaz.
zorlandığını fark ettiniz. Burada malıdır. Örneğin
çocuk acaba kendini ifade ede- Çocuklar kaç yaşına ka- terapist
cek uygun sözcükleri bilmedi- dar işlevsel konuşmazsa biliş-
ğinden mi bunu yapamıyor, dil bir uzmandan görüş almak sel
yapılarının eksikliklerinden mi gerekir? be-
bunu yapamıyor veya sesletim ceri-
sorunlarından dolayımı bunu Burada çocuğun dil gelişi- lerin
yapamıyor gibi sorular sorulma- minde yaşadığı akranlarıyla (dik-
sı gerekir. Öğretmen veya aile olan farkı çok önemli. Fark kat,
bir sorundan şüpheleniyorsa bazen çok fazlaysa 1,5 - 2 ya- bel-
bir Dil ve Konuşma Terapistiyle şından itibaren uzman görüşü lek,
görüşülüp bir sorun olup olma- alınabilir veya belirli aralıklar- görsel
dığının ortaya konması gerekir. la takip edilmesi sağlanabilir. uzam-
Sonrasında sorun varsa mü- Bizim kritik olarak gördüğümüz sal algı
dahale planı hazırlanır, yoksa bazı dönemler vardır. Örneğin gibi) des-
zaten her şey yolundadır. çocuk 2 yaşında 70-80 keli- teklenmesini
meden az sözcük üretiyorsa, isteyebilir, alıcı
Gelişimsel dil bozukluğu konuşma anlaşılırlığı düşükse, 3
nedir? yaşında hala “baba gel” , “anne dil girdilerinin ola-
bildiğince artırılmasını
Yukarıda da bahsettiğim okul git” gibi iki sözcüklü cümleler isteyebilir, kavram öğretimin-
öncesi dönemde yani gelişim kullanıyorsa DKT’ye başvurma- de öğretimin düzenlenmesini
döneminde dil ve konuşma ge- larını öneriyorum. isteyebilir, masal ve hikaye-
lişiminde yaşanan gecikmelere Gelişimsel dil bozukluğu lerin daha kısa cümlelerle
Gelişimsel Dil Bozukluğu diye- olan öğrenciye öğretmenler veya belirli dil bilgisel yapılarla
biliriz. Burada akademik bir ça- nasıl destek olabilirler? düzenlenmesini isteyebilir, ek
lışma yapmadığımız için daha ve bağlaç kullanımının destek-
anlaşılır olması için daha basit Öğretmenlerimden gelen en lenmesini isteyebilir vs.
anlatmaya çalışıyorum. Gecik- önemli soru biz neler yapabili-
me dil becerilerinde olabileceği riz sorusu oluyor doğal olarak. Burada etkili ve etkileşimli
gibi konuşma becerilerinde de Ancak ben öncelikle öğrenci- okuma çalışmalarının yapıl-
27
